Niet iedereen is even goed thuis in de filmwereld. Daarom hebben we hieronder een film begrippenlijst gecreëerd. Deze pagina bevat begrippen uit het film- en televisiewereld. Hieronder vind je een lijst van film-termen & begrippen van A tot Z. Vanzelfsprekend is dit filmwoordenboek niet uitsluitend. Mis je bepaalde film begrippen? Neem dan contact op met onze redactie.
Film termen & begrippen
0 – 9
3D HFR
Als je naar een film kijkt, zie je 24 beelden (of frames) per seconde achter elkaar. Dankzij deze hoge snelheid zie je een bewegend beeld. Nieuwe apparatuur maakt het mogelijk de frame rate te verhogen naar 48 frames per seconde. Films met 48 fps, ofwel HFR (Higher Frame Rates) hebben opvallend helderder beeld dat bij snelle camerabewegingen.
A
Aftiteling
De aftiteling (of eindtitels) is de tekst die aan het eind van een film of televisieprogramma in beeld verschijnt.
Akte
Deel scenario van de klassieke verhaalstructuur Begin, Midden, Eind.
Angle
De hoek tussen de positie van de camera en wat er gefilmd wordt.
Animatie Animatie is de illusie van beweging door het na elkaar afspelen van verschillende stilstaande beelden, zogenaamde frames.
Antagonist
In de klassieke rolverdeling in drama vind je de protagonist (held) tegenover de antagonist (boef).
Anthologiefilm
Films die meerdere, losstaande verhalen bevatten, zoals bijvoorbeeld Disney’s Fantasia.
Anthologieserie
Serie waarbij iedere aflevering (of seizoen) een losstaand verhaal vertelt, zoals bijvoorbeeld Black Mirror.
Artdirection
De vormgeving van een film zoals die wordt geregistreerd tijdens de opnamen. Denk aan decors, rekwisieten, belichting, kostuums en make-up.
Aspect ratio De verhoudingen in een beeldformaat waarop een film wordt getoond. Oude tv’s hadden standaard een 4:3 aspect ratio, ook wel bekend als fullscreen. Dit is een bijna vierkant beeldformaat.
Bredere beeldformaten worden ook wel widescreen genoemd. Moderne tv’s hebben standaard een 16:9 aspect ratio.
B
Beeldverhouding (aspect ratio)
Beeldverhouding is de verhouding tussen breedte en hoogte van een beeld. Een traditioneel televisiebeeld heeft een beeldverhouding van 4:3 (4 eenheden in breedte, 3 eenheden in hoogte. Breedbeeldtelevisietoestellen hebben een beeldverhouding van 16:9 (16 eenheden in breedte, 9 eenheden in hoogte). De Amerikaanse 4:3-standaard is 640 pixels in breedte en 480 pixels in hoogte, terwijl de Europese 4:3-standaard 768 pixels in breedte en 576 pixels in hoogte meet.
Biopic
Film over (het levensverhaal van) eenbekende persoon.
Blockbuster
Blockbuster is een term uit de filmwereld die wordt gebruikt om een film aan te duiden met grote sterren in de hoofdrol en waarvan verwacht wordt dat het een fors bedrag aan entreegelden zal opbrengen (een kassucces).
Box office (bo)
De opbrengst van een film aan de kassa.
C
Camerastandpunt,
De hoek of perspectief van waaruit de camera de object opneemt.
Cameo
Zeer korte, maar opvallende rol, gespeeld door bekend acteur of door de regisseur zelf.
Cast
Alle mensen die meespelen in de film.
Celluloid
Materiaal waaruit de filmstrook bestaat, vroeger was dit het brandgevaarlijke nitraat.
Cinematografie
Filmkunst.
Cliffhanger
Spannend moment aan het eind van een scène of aflevering van een televisieserie, waardoor de kijker nieuwsgierig wordt naar het vervolg.
Close-up
Elke opname van dichtbij. Vooral gebruikt bij een shot van alleen het gezicht van een personage.
Cold open
Opening van een film of aflevering van een tv-serie door nog vóór de openingstitels de aandacht te trekken met een intrigerende scène of sequentie.
Color Grading Voor het creëren van een film kopie voor distributie moet de film soms in een laboratorium opnieuw gedrukt of gedigitaliseerd worden. Hiervoor worden ook de kleuren via Color Grading opnieuw gekalibreerd. De kleurtoon kan een enorme invloed hebben op hoe de film op tv eruit komt te zien.
Continuïteitsmontage
Een filmisch manier om het verhaal zo helder mogelijk te vertellen. De toeschouwer wordt niet in verwarring gebracht door lastig te volgen tijds- en ruimtebepalingen van het verhaal.
Crane shot
Shot waarin de camera vliegt met het gefilmde van boven naar beneden, vice versa.
Crew
Alle mensen die meehelpen bij het maken van de film.
Cut
Een cut is een harde overgang van het ene shot naar het andere zonder effect. Tevens en woord dat gebruikt wordt door de opnameleider of regisseur om aan te geven dat een opname beëindigd moet worden.
D
Dialoog
Gesprek tussen twee of meer personages zoals genoteerd in een scenario.
Diëgese
Een fictief universum, tijd en plaats, waarin de handeling of het verhaal van de film plaatsvindt.
Découpage
Découpage is het ontwerpen van shots en hun samenhang om samen een geheel te vormen. In een découpage wordt de mise-en-scène, camerastandpunten, -instellingen en –bewegingen vastgelegd. In de montage bepaal je vervolgens het uiteindelijke resultaat.
Digital intermediate De digitale master waarin een film wordt opgeslagen vóór de distributie. De kwaliteit van de film die je in de bioscoop en op je tv scherm ziet is afhankelijk van deze master.
Dissolve
Een montage begrip, waarbij het ene shot vloeit over in het volgende shot.
Director of photography
Degene die eindverantwoordelijk is voor het licht op de set, (soorten) shots, lenzengebruik en camerabewegingen.
Documentaire
Een documentaire is een genre. Een non-fictiefilm die zich berust op documenten en/of feiten.
Dolby Atmos Waar films vroeger werden uitgebracht met een mono, stereo of surround geluidstrack kunnen UHD Blu-rays een Dolby Atmos track aan. Als je weleens een bioscoopzaal met Dolby Atmos geluid hebt bezocht dan zul je de ervaring wel kennen. Je zit als het waren in een geluid koepel.
Dramaturg
Persoon die is aangetrokken om scenario’s te beoordelen en van commentaar te voorzien.
Dutch angle
Een Dutch angle (canted framing, canted angle of Dutch tilt) is een filmtechniek waarbij de camera onder een hoek gehouden wordt. Het resultaat is een beeld waarbij de horizon niet horizontaal maar schuin loopt. De hellende horizon veroorzaakt vervreemding en desoriëntatie.
DVNR/DNR Digital Video Noise Reduction (DVNR) is een term voor automatische digitale ruisonderdrukking. Hiermee kun je ruis verwijderen zoals krasjes en stof, maar ook filmkorrels.
E
Editor
Degene die de film monteert.
Establishing shot
Shot waarmee voor de kijker duidelijk gemaakt wordt waar we ons bevinden. Is de locatie eenmaal ge-established, dan kan je je permitteren om verder te vertellen in meer specifieke beelden.
Extreme close-up
Shot dat slechts een detail van een object laat zien.
Extreme long shot
Shot waarop de mens nauwelijks zichtbaar is. Wordt gebruikt om een overzicht te geven van een landschap of stad.
F
Fade-in
Een fade-in is een techniek waarbij de scène langzaam vanuit een zwart (of wit) beeld tevoorschijn komt.
Fade-out
Een fade-out is een manipulatie voor film- of geluidsopnamen waarbij het beeld of geluid langzaam onscherp en onduidelijk wordt.
Feature film Een feature film, feature-length of langspeelfilm is een film welke ongeveer 60 minuten of langer duurt. Dit is de tegenhanger van een korte film.
Filmkat Term voor een kat die in films of series te zien is.
Filmkorrels De korrelvormige ruis die je op filmmateriaal ziet. De hoeveelheid en grootte van de korrels die je in beeld ziet hangen deels af van of een film digitaal of op filmband is opgenomen. De kwaliteit en resolutie van de band speelt ook een rol.
Flashback
Scène of sequentie in het narratief die teruggaat naar het verleden.
Flashforward
Scène of sequentie in het narratief die vooruit springt naar de toekomst.
Frame
Frame is een afzonderlijk filmbeeld.
Frame rate
Frame Rate staat voor het aantal beelden (frames) dat een projector in één seconde op het doek projecteert. 24 beelden per seconde (fps) is op dit moment wereldwijd de standaard. 3D HFR producties worden opgenomen en afgespeeld met een Frame Rate van 48.
Frames per second
Het aantal beelden per seconde is een maat die aangeeft hoe snel een apparaat beelden (frames) weergeeft of anderzijds verwerkt. De hoeveelheid beelden per seconde kan worden uitgedrukt in frames per second (fps) of in hertz (Hz). In Europa worden over het algemeen voor televisiebeelden 25 beelden per seconde gebruikt.
Franchise
Een reeks blockbuster films, die zich ontwikkeld tot een merk. Voorbeelden zijn Harry Potter, The Lord of the Rings en James Bond.
G
Genre
Een groepering van films naar gelang gemeenschappelijke kenmerken wat betreft decor, verhaalstructuur en personages. Zoals horror, sciencefiction, (docu-) drama, oorlogsfilm, thriller, avonturenfilm, rampenfilm, misdaadfilm, (spaghetti)western, comedy, familiefilm, kinderfilm, natuurfilm, melodrama, musical, roadmovie, buddy film, slapstick, pornofilm, film noir en kostuumdrama.
Genrefilm
Films die tot een uitgesproken filmgenre behoren, zoals bijvoorbeeld horror of sciencefiction.
H
Hand-held shot
Camera wordt gedragen en beweegt mee.
Hard cut
Een overgang (cut) tussen twee beelden welke hard is, in plaats van bijvoorbeeld een fade.
HDR High Dynamic Range (HDR) is een video technologie die een hoger kleurencontrast biedt dan Standard Dynamic Range (SDR). HDR maakt donkerdere schaduwtinten, lichtere wittinten en meer detail in kleur mogelijk. Veel UHD Blu-rays maken gebruik van HDR.
I
Image Upscaling Wanneer beeldmateriaal met software wordt geconverteerd naar een hogere resolutie. Lage resolutie films worden soms naar 4K geconverteerd.
IMAX
IMAX is een filmformaat dat is ontworpen door de IMAX Corporation. Films kunnen op een veel groter scherm worden weergegeven dan op normale filmschermen. Door de hoge resolutie is het beeld toch nog scherp. Een standaard IMAX-scherm is 22 meter breed en 16 meter hoog, maar kan ook groter zijn. Films zijn vaak digitaal, en anders een 70 mm film.
In medias res
Latijns voor in (het) midden (van de) zaken) is een relatieve tijdsaanduiding, die vooral veel gebruikt wordt in mediateksten. Hierbij dient de term om aan te geven dat een verhaal niet bij het begin begint, maar ergens in het midden of mogelijk zelfs al rond het einde.
Insert
Losse close-up van een voorwerp waar de nadruk op gelegd wordt.
J
J-Cut
Een film montage techniek waarbij het geluid eerder start dan het beeld van het shot. Met deze techniek creëert de editor een overloop tussen twee opnames.
K
Kadrering
Beelduitsnede, de omlijsting van het te filmen shot.
L
Locatie
Plaats buiten de studio waar filmopnames gemaakt worden.
L-Cut
Een film montage techniek waarbij het beeld eerder start dan het geluid van het shot. Met deze techniek creëert de editor een overloop tussen twee opnames.
M
Method-acting
Manier van acteren waarbij de acteur zoveel mogelijk het personage probeert te worden. Een veelal Amerikaanse manier van acteren. Voorbeelden zijn Marlon Brando en Robert de Niro.
Mise-en-scène
Mise-en-scène is een theaterterm voor het eerste gebruikt door de Franse regisseur André Antoine. Het begrip duikt later op in de fotografie en in de filmkunst als onderdeel van de beeldtaal. Mise-en-scène betekent letterlijk ‘het in scène zetten’. De mise-en-scène betreft de inhoud van het beeld, de enscenering. Het bevat alles wat zich voor de camera bevindt: de acteurs, belichting, kostuums, make-up, decors, enzovoort.
Mockumentary
Een term voor een film dat lijkt op een documentaire, maar eigenlijk (deels of helemaal) verzonnen is.
Monoloog
Stuk tekst bestemd om door één personage te worden uitgesproken, zonder onderbroken te worden door een ander personage.
Montage
Het samenstellen van de uiteindelijke film of tv-aflevering uit de gekozen opnamen.
N
O
Off screen
Niet in beeld gebracht. Het personage is wel hoorbaar, maar niet in beeld.
Over shoulder
Een shot op iemand van achteren over de schouder van een ander.
P
Panning
Het van links naar rechts (horizontaal) bewegen van de camera.
Pilot
Eerste aflevering van een televisieserie.
Plot
De opeenvolging van gebeurtenissen in een film.
Popcultuur verwijzing
Term voor wanneer er in een film op een speelse manier verwezen wordt naar bijvoorbeeld boeken, games, memes of een andere film/serie.
Postproductie
Postproductie zijn alle werkzaamheden na de opnames, ook nabewerking of afwerking.
POV
Afkorting van point of view. Opname vanuit de positie van het personage die dankzij de montage de suggestie wekt dat je door de ogen van het personage kijkt.
Producent (producer)
Degene die het geld, de faciliteiten en de mensen bij elkaar brengt om de productie mogelijk te maken.
Protagonist
De hoofdpersoon van de film. Tegenovergestelde van antagonist.
Q
R
Registratie
Het opnemen en vastleggen van iets.
Rekwisieten
Losse gebruiksvoorwerpen waarmee het decor wordt aangekleed.
Resolutie Een standaard Blu-ray kan films vertonen in Full-HD. Dat is een resolutie van 1920 bij 1080 pixels. Een UHD Blu-ray kan films vertonen in 4K, een resolutie van 3840 bij 2160, dat is dus 4 keer zoveel pixels. Meer pixels geven een scherper beeld.
S
Scenario
Het filmverhaal op papier.
Scène
Afgeronde eenheid binnen een film. Een onderdeel die zich afspeelt binnen een bepaalde tijdseenheid.
Screentest
Tijdens de audities spelen de acteurs een stuk voor de camera.
Sequentie
Een eenheid en dramatisch blok van een of meerdere scènes in de film.
Set
Plaats waar gefilmd wordt. De setting kan een bestaande locatie zijn of in de studio.
Setpieces
Bij films is een setpiece een scène of sequentie of een sequentie van scènes waarvan bij de uitvoering veel planning nodig is en vaak veel geld kosten.
Shakycam
Shaky camera is een cinematografische techniek waarbij de normale, stabiele-beeldtechniek wordt vervangen door camerabewegingen vanuit de hand geschoten. Deze techniek wordt vaak gebruikt om een filmsequentie een ad-hoc, documentaire stijl te geven.
Shot
Een shot of take is één ononderbroken filmopname. Het is alles dat wordt opgenomen tussen het aan- en uitzetten van de camera. Meerdere shots samen vormen een scene. Meerdere scenes samen vormen dan weer een sequentie.
Shot-tegenshot
Eenvoudige manier van découpage van een dialoogscène, waarbij van elke gesprekpartner een shot wordt gemaakt.
Slow motion
Een effect waarbij de indruk gewekt wordt dat de beelden vertraagd zijn.
Special effects
Elementen in de film die niet te verwezenlijken zijn of niet bestaan. Deze worden mogelijk gemaakt door (digitale) bewerking tijdens de postproductie.
Spin-off
Een verhaal of serie afgeleid van een al bestaand verhaal of serie.
Split screen
Wijze van monteren, waarbij meerdere van elkaar geïsoleerde beelden tegelijk te zien zijn. Een voorbeeld hiervan is de televisieserie 24.
Stock footage
Stock footage is een benaming voor beeldmateriaal dat doorgaans niet speciaal voor is opgenomen, maar over is genomen van eerder verschenen media.
Storyboard
Een gedetailleerd plan van de hele film, vaak in de vorm van een stripverhaal. Het storyboard geeft inzicht in alle aspecten van de film.
Suspension of disbelief
T
Take
Zie shot.
Teaser of trailer
Een kort filmpje (vooraankondiging) om de interesse van het publiek voor een komende serie of film op te wekken.
Tilting
Een verticale camerabeweging.
Titelrol
De rol van het personage uit de titel van een film. In Harry Potter and the Prisoner of Azkaban is dat bijvoorbeeld ‘Harry Potter’ en in Batman Begins ‘Batman’.
Tracking shot
(Dolly), shot waarin de camera meerijdt met het gefilmde van links naar rechts, vice versa, of van voor naar achter, vice versa.
Two shot
Een shot waarbij twee personages in beeld zijn. Het shot isoleert hen.
U
Uitvoerend producent
De uitvoerend producent wordt door de producent of productiemaatschappij aangetrokken om de voorbereidingen, opnamen en afwerking van een film of tv-serie daadwerkelijk te organiseren.
V
Vlieg-op-de-muur
Principe waarbij de filmmaker probeert om de opnamesituatie zo onopvallend mogelijk te filmen om deze zo werkelijkheidsgetrouw op te nemen.
Voice-of-God
De alwetende, neutrale commentaarstem bij filmbeelden.
Voice-over
Commentaarstem bij filmbeelden.
W
wipe
Het ene shot schuift van boven, onder, links, of rechts het andere shot weg.
WGC Wide Color Gamut (WCG) wordt vaak geassocieerd met HDR, maar de twee zijn niet een en al hetzelfde. WGC is een video technologie die een breder kleurenspectrum en een sterkere kleurintensiteit biedt, dus sterkere rood, blauw of geel tinten. Dit komt dichter bij het kleurenspectrum dat jouw oog kan zien.
X
Y
Z
Zoomen
Het beeld dichterbij halen (inzoomen) of verder van zich afbrengen (uitzoomen).
by 
